Literatuur
icoon instrumenten

Lees- en taalactiviteiten in Afro-Amerikaanse families

Hoe ontwikkelt geletterdheid zich in Afro-Amerikaanse gezinnen? Deze studie onderscheidt vier sociaal-culturele contexten die van invloed zijn op leren lezen en schrijven: geloof en spiritualiteit, hoge verwachtingen ten aanzien van schoolprestaties, het richten op concrete, bestaande kennis en mondelinge communicatie.

Inhoud

De sociaal-culturele context van Afro-Amerikaanse gezinnen is cruciaal voor de ontwikkeling van geletterdheid en voor het schoolsucces van kinderen uit deze gezinnen. De overtuigingen van de gezinnen, de manier waarop ze deze in praktijk brengen, de talige ervaringen en het sociale milieu vormen samen een subtiele basis voor de start op school.

De cognitieve context In de cognitieve context van Afro-Amerikaanse gezinnen

onderscheiden de auteurs drie overtuigingen die voortkomen uit culturele waarden die samenhangen met de ontwikkeling van geletterdheid bij kinderen. Ten eerste zijn geloof en spiritualiteit sterk vertegenwoordigd in de Afro-Amerikaanse cultuur. Dit zou de ontwikkeling van de geletterdheid kunnen versterken, doordat kinderen op jonge leeftijd religieuze teksten lezen die veel symbolen en metaforen bevatten. Ook het vertellen van verhalen maakt hier deel van uit. Ten tweede Afro-Amerikaanse gezinnen hechten veel waarden aan onderwijs en hebben hoge verwachtingen ten aanzien van de schoolprestaties van hun kinderen. Tot slot richten Afro-Amerikaanse ouders zich met name op meer concrete of bestaande kennis en op het benoemen van objecten en veel minder op abstracte kennis of hogere denkvaardigheden.

Linguïstische context

Bij de linguïstische context is met name de mondelinge, gecontextualiseerde communicatie in Afro-Amerikaanse gezinnen van belang: informatie mondeling en in context wordt overgebracht. Dit zet kinderen op een achterstand ten opzichte van leeftijdgenoten die opgevoed zijn in gezinnen waar schriftelijke informatieoverdracht gebruikelijk is en waar woord- en taalgebruik zich ook richten op zaken buiten de context.

De praktijk van Family Literacy

De invloed van families op de ontwikkeling van geletterdheid bij kinderen is groot. Daarom is het van belang wat ouders thuis met hun kinderen doen en op welke wijze. Opvallend is dat Afro-Amerikaanse gezinnen veel zingen en verhalen vertellen. Ook spelen zij spelletjes en lezen ze samen prentenboeken. Hier kan in programma’s op voortgebouwd worden. Daarnaast blijkt dat met name ouders met een lage SES bij het samen boekjes lezen vooral directe opdrachten geven en nauwelijks uitdagende vragen stellen.

Interpersoonlijke context

De interpersoonlijke context betreft de rollen en relaties binnen het gezin. Het gaat vooral om de affectieve kwaliteit van relaties tussen gezinsleden. Hierbij gaat het ook om het nemen van verantwoordelijkheid bij het ondersteunen van het leerproces van kinderen. In de interpersoonlijke context speelt vooral de sensitiviteit van de ouder een rol. Sensitieve, emotioneel responsieve relaties zijn essentieel voor de ontwikkeling van kinderen.

Aanbevelingen

Bij het uitvoeren van een family literacy programma is het goed om op een aantal zaken te letten.

1. Houd rekening met de culturele achtergrond van leerlingen en ouders en speel hierop in bij de uitvoering van een programma. Is een gezin gewend om veel mondeling te communiceren? Zorg dan dat ze voor activiteiten thuis niet teveel afhankelijk zijn van geschreven instructies, maar werk bijvoorbeeld met instructiefilmpjes.

2. Laat gezinnen de concrete kennis die ze opbouwen en de labels die ze daarbij aanbrengen, uitbouwen met meer abstracte kennis en hogere denkvaardigheden.

3. Zorg dat kinderen een actieve rol krijgen in het verhalen vertellen. Op die manier wordt hun mondelinge taalvaardigheid goed gestimuleerd.

Ga naar artikel