Literatuur
icoon instrumenten

De taalontwikkeling van kinderen in de thuissituatie

Welke invloed hebben family literacy-activiteiten op de leesvaardigheid van kinderen? Uit dit onderzoek blijkt ten eerste dat deze activiteiten de leesvaardigheid op de lange termijn bevordert. Welke effecten er zijn, hangt af van de aard van de activiteiten die ouders met hun kinderen doen.

Inhoud

Sénéchal beschouwt family literacy vanuit drie soorten van ervaringen met geletterdheid voor jonge kinderen: ouder-kindinteracties, het zelf ontdekken van lezen en schrijven en leesplezier.

Interacties tussen ouders en kind in lees- en schrijfsituaties in formele en informele activiteiten.

Bij informele activiteiten ligt de focus op de betekenis van de tekst. Een voorbeeld is samen boekjes lezen. Samen lezen versterkt de kennis van de wereld, de woordenschat en de taalvaardigheid. Uit onderzoek blijkt dat informele activiteiten vooral de mondelinge taalvaardigheid en de woordenschat ten goede komen. Bij formele activiteiten ligt het accent op het schrift zelf, een ouder vraagt bijvoorbeeld: ‘Hoeveel A’s zie je in deze tekst?’ of: ‘Waar in de tekst zie je het woord baby?’ Formele activiteiten blijken vooral effect te hebben op letterkennis en technisch leren lezen en schrijven. Er is een longitudinaal onderzoek gedaan naar het langetermijneffect van leesactiviteiten thuis op de leesvaardigheid op school. Er is een duidelijk langetermijneffect van family literacy activiteiten op jonge leeftijd op de leesvaardigheid van kinderen. Welke effecten er zijn, hangt af van de aard van de activiteiten die ouders met hun kinderen doen. Het gunstigst is een combinatie van formele en informele activiteiten.

Ontdekken van lezen en schrijven door kinderen zelf

Kinderen ontdekken het lezen en schrijven. Een voorbeeld hiervan is het verschijnsel dat kinderen doen alsof ze een boek lezen terwijl ze zelf het verhaal bedenken. Kinderen verkennen het schriftsysteem, ontdekken welke letters bij welke klanken horen en wat de relatie is tussen woorden en objecten. Zo kunnen kinderen op gegeven moment denken dat lange woorden horen bij grote objecten. De ontwikkeling van zelfbedachte spelling en de feedback daarop van ouders draagt bij aan het leren lezen.

Leesplezier

Onderzoek laat een positieve relatie zien tussen de mate waarin ouders voor hun plezier lezen en de woordenschat en mondelinge taalvaardigheid van jonge kinderen. Uit onderzoek blijkt ook er een sterke relatie is tussen samen lezen in de voorschoolse periode en leesmotivatie in groep 6.

Aanbevelingen

Uit dit onderzoek van Sénéchal komen de volgende tips voort:

1. Bij het voorlezen is een mix van formele activiteiten en informele activiteiten het beste om te doen. Praten over de tekst is dus heel goed voor de woordenschat en de mondelinge taalvaardigheid, maar focussen op formele activiteiten als de herkenning van letters en woorden en de klank-teken koppeling, zijn net zo belangrijk. Een combinatie van deze activiteiten is een goede manier om aan de leesvaardigheid van kinderen te werken.

2. Wees je er van bewust dat kinderen op een gegeven moment een zelfbedachte spelling kunnen hanteren, of dat ze denken dat lange woorden bij grote objecten horen. Dat is niet erg, maar juist onderdeel van hun ontdekking van het schriftsysteem.

3. Samen lezen en voorlezen is belangrijke voorspeller van leesmotivatie in groep 6, maar een ‘geletterde’ omgeving thuis is dat net zo. Zorg er dus voor dat kinderen thuis veel (verschillende) boeken kunnen lezen, van stripboeken tot jeugdromans en van informatieve boeken tot prentenboeken, maar denk ook aan kranten. Op die manier wordt lezen niet alleen met school geassocieerd, maar ook met de plezierige omgeving van thuis.

Ga naar artikel