Literatuur
icoon instrumenten

Ideeën over opvoeding en onderwijsondersteuning in migrantengezinnen

Wat is er voor nodig om ouders met een migratieachtergrond beter te betrekken bij scholen? Ten eerste is veel kennis nodig over de cultuur in de thuissituatie van de leerlingen en daarnaast is het van belang dat verwachtingen over en weer worden geëxpliciteerd. 

Inhoud

Voor een effectieve werking van het reguliere integratiebeleid is het belangrijk om zicht te hebben op de rol van ouders die in eerste instantie verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van hun kinderen. Deze studie beschrijft wat er voor nodig is om ouders met een migratie-achtergrond beter te betrekken bij scholen. De studie focust op Turkse, Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse ouders, en ouders uit MOE-landen (Midden- en Oost Europa).

Opvoedingsstijl

Deze studie beschrijft ten eerste enkele belangrijke kenmerken van de opvoedingsstijl van bovengenoemde oudergroepen. Kennis van deze stijlen is onontbeerlijk om (beleid voor) ouderbetrokkenheid te laten slagen. Enkele kenmerken zijn dat de ouders gemiddeld gezien hun kinderen meer autoritair opvoeden, dat individugerichte steun en een open communicatie met kinderen niet altijd vanzelfsprekend is en dat migrantenouders naar verhouding meer verschil maken in de opvoeding tussen jongens en meisjes. Onderwijsondersteuning krijgt vaak de vorm in nadruk op presteren, controle op huiswerk en hameren op hard werken, en minder in de vorm van het hebben van hoge verwachtingen, academische socialisatie (bijvoorbeeld plannen maken voor het verloop van de schoolloopbaan) en het ondernemen van culturele en educatieve activiteiten thuis (bijvoorbeeld museumbezoek en lezen).

Misverstanden door het niet expliciteren van verwachtingen

Opvallend in het onderzoek naar betrokkenheid van migrantenouders bij de school, is dat migrantenouders nogal eens een gebrek aan informatie van de kant van de school rapporteren, bijvoorbeeld over de voortgang van hun kinderen. Aan de andere kant wijten leerkrachten de problemen in de onderlinge interactie aan de ouders. Ook zien scholen ouderbetrokkenheid vaak in termen van praktische ondersteuning en participatie in raden. Impliciet is de assumptie vervolgens dat ouders die niet op deze manier betrokken zijn ook niet bereid of in staat zijn tot ouderbetrokkenheid in andere zin; soms is er ook weinig vertrouwen in de capaciteiten van de ouders. Daarbij komt dat de ideeën over onderwijs en betrokkenheid van migrantenouders anders kunnen zijn. Zo heeft Moskal (2010) aangetoond dat Poolse ouders in Schotland vonden dat scholen juist te weinig van de kinderen eist. Zonder explicatie van deze ideeën kunnen hier misverstanden ontstaan, met alle gevolgen van dien.

Voortgezet Onderwijs

Als de ouderbetrokkenheid al niet groot is op de basisschool, dan is deze op het VMBO of het MBO vaak nog kleiner. Een nog grotere en complexere organisatie met meerdere contactpersonen is hier een oorzaak van.

Aanbevelingen

1. Scholen moeten gestructureerd beleid maken voor de verbetering van ouderbetrokkenheid. Het is daarbij verstandig om ouders zelf te betrekken bij het maken hiervan.

2. Het is belangrijk om ouders in de gelegenheid te stellen om hun verwachtingen over de school te expleciteren. Maak duidelijke afspraken over rechten en plichten van beide kanten.

3. In de communicatie moet sprake zijn van tweerichtingsverkeer. Traditionele methoden, zoals het 10-minuten-gesprek en nieuwsbrieven, volstaan niet. Er is meer tijd, flexibiliteit en ruimte voor informeel contact nodig. Daarbij kunnen huisbezoeken erg helpen: zo nemen leraren en school ook meer kennis van de opvoedingssituatie thuis.

4. Een structurele vorm van ondersteuning, zoals een laagdrempelige inloop met ruimte voor uitwisseling met ouders of een ouderkamer, is zeer gewenst.

5. Belemmeringen van praktische aard, zoals kosten of gebrek bij werk- of opleidingstijden van ouders, moeten zoveel mogelijk weggenomen worden.

Ga naar artikel